|
бу ишда суяк очилиб қолган жароҳат ҳам, ундан ортиқроғи ҳам бор. Суяк мажақланган жароҳат учун алоҳида ҳужжат ворид бўлмагани боис суяк очилиб қолган қисми учун товон олинади, ортиқчасига суд қилинади. Суяк жилиб кетган жароҳат учун ўн бешта туя тўланади. Абу Бакр ибн Амр ибн Ҳазм отасидан, у эса бобосидан ривоят қилишича, Пайғамбар с.а.в.:
«وَفِي الْمُنَقِّلَةِ خَمْسَ عَشْرَةَ مِنَ الْإِبْلِ»
«(Суякни) жилдириб юборган жароҳат учун ўн бешта туя», деганлар. Бош мия қобиғи (пардаси)гача ёргани учун учдан бир товон тўлайди. Пайғамбар с.а.в. Амр ибн Ҳазмга ёзган мактубларида:
«وَفِي الْمَأْمُومَةِ ثُلُثُ الدِّيَةِ»
«Бош мия пардасигача ёрилгани учун учдан бир товон», деганлар. Бош ва юзнинг ёрилиши хусусидаги ҳужжатлар - мана шулар. Улардан бошқа аъзоларга жароҳат етказиш борасида ҳужжат ворид бўлмагани туфайли уларнинг иши одил судда кўрилади.
Жароҳат жазоси
Баданга етказилган шикаст жароҳат дейилади. Унинг жазоси - қасддан қилинса - қасос, бехосдан қилинса - товондир. Товоннинг миқдори ҳужжат келган бўлса - ўшанга қараб, келмаган бўлса - одил суд томонидан белгиланади. Фақат қориннинг тешилиши хусусидагина ҳужжат ворид бўлган. Абу Бакр Муҳаммад ибн Амр ибн Ҳазм отасидан, у эса бобосидан ривоят қилишича, Пайғамбар с.а.в. Яман аҳлига ёзган мактубларида жумладан:
«وَفِي الْجَائِفَةِ ثُلُثُ الدِّيَةِ»
«Қориннинг тешилиши учун учдан бир товон», деганлар. «Жоифа» сўзи қориннинг ичигача етган жароҳатдир. Луғатда қориннинг ичигача етказиб ёки уни тешиб санчиш жоифа дейилади. Шаръий нусусларни тафсир қилишда (тушунишда) Китоб ва суннатда шаръий маъно келмаган бўлса, луғавий маъногагина мурожаат қилинади. Жоифа сўзининг ҳам шаръий маъноси ворид бўлмаган. Шунга кўра, у луғавий маънодагина қўлланади. Демак, «жоифа» луғат бўйича қориннинг ичидир. Бир игна санчиш билан бўлса ҳам қориннинг ичигача киритилган жароҳат жоифа бўлади. Орқага, кўксига, томоқ тешигига, сонга санчиш билан етказилган жароҳатлар жоифа ҳисобланмайди. Жоифанинг ҳукми уларга татбиқ этилмайди. Чунки жоифа
166-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222